Μουνκ, Κάι

(Kaj Munk, Μαρίμπο 1898 – Χερμπιλούντε, Σίλκερμποργκ 1944). Λογοτεχνικό ψευδώνυμο του Δανού συγγραφέα Κάι Χάραλντ Λάινινγκερ Πέτερσον (Kaj Harald Leininger Peterson). Διαμαρτυρόμενος πάστορας σε μια μικρή ενορία της Γιουτλάνδης, ο Μ. – ως ιεροκήρυκας και θεατρικός συγγραφέας – έδωσε σε όλη τη δραστηριότητά του μια ένθερμη θρησκευτικότητα κιρκεργκαρντιανής έμπνευσης. Μετά τις πρώτες του προσπάθειες, ανάμεσα στις οποίες και το Ένας ιδεαλιστής (1923-1924, πρώτη παράσταση 1928), θεμελιωμένο επάνω στο πρόσωπο του Ηρώδη, που παρουσιάζεται ως πάσχουσα ενσάρκωση του κακού, ο Μ. γνώρισε ξαφνικά τη φήμη με το Ο Λόγος, από το οποίο είναι εμπνευσμένο το ομώνυμο φιλμ (Ordet, 1955) του Κ. Ντράγερ. Εδώ, σε αντίθεση με τον ρασιοναλισμό, ο Μ. διαβεβαιώνει με μεγάλη δραματική ένταση ότι η μοναδική σωτηρία για τον άνθρωπο βρίσκεται στη συνένωση της πίστης με την αγάπη: το έργο πέφτει κάποτε στον μελοδραματισμό, και το ύφος, όπως σχεδόν πάντοτε στον M., υποχωρεί εμπρός στο ενδιαφέρον για το περιεχόμενο. Από μια αρχική συμπάθεια για τον φασισμό και τον ναζισμό – στον Μουσολίνι και στην εκστρατεία της Αιθιοπίας είναι αφιερωμένο το θεατρικό του έργο Η νίκη (1936) – ο Μ. πέρασε μετά τη γερμανική εισβολή στη Δανία σε μια στάση αποφασιστικής και ενεργητικής αντίθεσης απέναντί τους. Με το έργο του (μεταξύ άλλων και τα ποιήματα Ορκιστείτε το, παιδιά! του 1941 και το θεατρικό έργο Νιλς Έμπεζεν, 1942) και με τα κηρύγματά του από τον άμβωνα, όταν πια απαγορεύτηκε η κυκλοφορία των βιβλίων του, ο Μ. έγινε ένας από τους μεγαλύτερους εμψυχωτές της Αντίστασης. Δολοφονήθηκε από τους ναζιστές.